La correspondencia de Benito Arias Montano. Edición crítica digital

1570 05 17

1570 05 17 Maximilian Morillon (Brussels) to Benito Arias Montano (Antwerp)

17 May 1570

METADATA

Identifier: 1570 05 17

Incipit: Falleris, falleris, idque plurimum, uir incomparabilis,…

Manuscripts:

    (O) KBS, Ms. A 902, ff. 112r-113v.

Prints:

    (E1) Macías, La Biblia Políglota de Amberes, pp. 214-215; (E2) Domínguez, Correspondencia, I, 492-495.

Critical edition, translation and notes: Baldomero Macías Rosendo

Codification and digital edition: Antonio Dávila Pérez

SUMMARY

Morillon admits that he lacks the necessary expertise to revise BAM’s preface. Nevertheless, he has read it several times and submits a few observations to avoid being deemed negligent. Pighius has not dared to amend anything.

COMMENT

The tone that dominates this letter of response is particularly striking when contrasted with the opinion that Morillon sent to Cardinal Granvelle regarding BAM on 8 February 1574: «I have never trusted Arias Montano, who has always seemed to me a true opportunist and possesses a certain something that suggests the Old Testament rather than the New […]». On this matter, see Clair. Cristóbal Plantino, p. 131.

Folio 113r of the original letter is blank.

FACSIMILE

TEXT AND CRITICAL APPARATUS (VISUALIZATION OF XML-TEI MARKUP) La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Maximiliano Morillon (Bruselas) a Benito Arias Montano (Amberes) – 17 de mayo de 1570


[Sobrescrito:]
Reuerendo et clarissimo domino1 domino Benedicto Ariae Montano, domino suo obseruando. Antuerpiae.
[Anotado por BAM, en el margen, con escritura transversal:]
Brusselis. Morelloni2 16 Calendas Iunii. De praefatione.
[Añadido por BAM en el centro del margen superior de la hoja:] Morelloni3, praepositi archiepiscopatus Mecliniensis et gubernatoris.

[1] Falleris, falleris, idque plurimum, uir incomparabilis, si eam mihi esse doctrinam, si hoc ingenii acumen existimas ut ego de tanti uiri lucubrationibus iudicium mihi assumere possim. Noui enim quam mihi sit domi curta4 supellex. Proinde agnosco tui in me amoris ac beneuolentiae affectum, cum amplius mihi tribuis quam ego reuera sustinere uel praestare queam. [2] Ne tamen uidear tuo desiderio refragari, annotaui aliqua pari promptitudine ac animi candore quo uideo hoc te a me postulare5 lecta ter quaterque elegantissima illa praefatione tua, quae, ita me Deus amet!, in tantam tui me admirationem abripuit ut uix apud me fuerim, dum rem longe maximam tanta dignitate, ui ingenii, spiritus ardore ac dicendi copia et ubertate tractatam atque dispositam cerno, ut excitandis piis animis atque in Dei et Sacrarum Literarum uenerationem cultumque rapiendis appositius aliquid uel doctius dici uel conscribi posse non existimem.

[3] Quid ergo ab homine parum instructo omnibusque iis praesidiis, quae ad bene iudicandum requiruntur, destituto dici potuit?6 Et in ea re quae captum meum et uires excedit? Sed7 fatebor ingenue, malui [f. 112v] temeritatis notam subire quam tanto amico et domino morem non gerere. Quicquid ergo peccatum est, tibi ipsi imputes necesse est; cum ut peccarem autor esse uoluisti. [3] Prudentius egit dominus Pigius, qui noluit docere Mineruam, tuamque dominationem plurimum salutat, quam rogo ut libertatem nostram boni consulat.

[4] Bene uale, uir eruditissime et eruditorum optime.Reuerendae dominationi uestrae addictissimus seruitor,
Maximilianus Morillonus.
domino] O, E2; omisit (E2)
Morelloni] O, E2; Morilloni (E1)
Morelloni] O, E2; Morilloni (E1)
curta] O, E2; carta (E1)
postulare] O, E2; post postulare imum punctum posuit (E1)
potuit?] O, E1; potuit, (E2)
Sed] O, E2; Istud (E1)
TRANSLATION INTO SPANISH
AND NOTES
La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Maximiliano Morillon (Bruselas) a Benito Arias Montano (Amberes) – 17 de mayo de 1570


[Sobrescrito:]
Al reverendo y muy insigne señor don Benito Arias Montano, con el debido respeto. Amberes.
[Anotado por BAM, en el margen, con escritura transversal:]
Bruselas. De Morillon, a 17 de mayo. Acerca del prefacio.
[Añadido por BAM en el centro del margen superior de la hoja:] De Morillon, vicario general y administrador de la diócesis de Malinas.

[1] Se equivoca vuestra merced, se equivoca, y no poco, varón incomparable, si cree que es tanta mi sabiduría, si piensa que es tal la agudeza de mi ingenio como para poder asumir el juicio de las lucubraciones de tan insigne varón. Y de hecho, soy consciente de cuán corto es el menaje en mi casa.1 Por consiguiente, me doy cuenta de la inclinación del amor y benevolencia de vuestra merced hacia mi persona, dado que me atribuye más de lo que realmente yo puedo soportar u ofrecer. [2] Sin embargo, para no dar la impresión de que me opongo al deseo de vuestra merced, he hecho algunas anotaciones con una presteza y sencillez similar a esta con que veo que me lo ha pedido, después de haber leído una y otra vez aquel elegantísimo prefacio suyo, el cual, ¡que Dios me ayude!, me arrastró a una admiración tan grande hacia vuestra merced, que apenas estoy en mí mientras veo este asunto, con mucho el más importante, tratado con tanta dignidad, ingenio, entusiasmo, facilidad y riqueza de expresión, que no creo que se pueda escribir nada más docto ni más apropiado para estimular a los espíritus piadosos y arrastrarlos a la veneración y al culto de Dios y de las Sagradas Escrituras.

[3] ¿Pues qué puede decir un hombre poco instruido y desprovisto de todos estos recursos que se requieren para emitir un juicio apropiado? ¿Y especialmente en un asunto que desborda mis conocimientos y mi capacidad? Pero voy a declararlo a vuestra merced con toda ingenuidad, he preferido dar la imagen [f. 112v] de temerario antes que disgustar a tan gran amigo y señor. Por tanto, cualquier yerro que se haya cometido, es necesario que se lo atribuya vuestra merced, dado que me ha inducido a errar. [3] El señor Pighio ha procedido de un modo más prudente, puesto que no ha querido dar clases a Minerva,2 y envía muchos saludos a su señoría, a quien suplico que no tome a mal nuestra libertad.

[4] Adiós, varón eruditísimo y el mejor de todos los eruditos.De su reverenda señoría afectísimo servidor,
Maximiliano Morillon.
Note: 1 PERS. 4, 52: «Tecum habita, et noris quam sit tibi curta supellex»; en esta sátira Persio recominenda al joven Alcibíades el conocimiento de sí mismo y de sus propias limitaciones, reprochándole que ejerza la actividad política sin estar cualificado para ello.
Note: 2 «Minervam sus docet» (un cerdo enseña a Minerva), la conocida expresión que se utiliza para denotar que un necio pretende enseñar a alguien mucho más clarividente.
TEXT (WITHOUT VISUALIZATION OF
XML-TEI MARKUP)
La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Maximiliano Morillon (Bruselas) a Benito Arias Montano (Amberes) – 17 de mayo de 1570


[Sobrescrito:]
Reuerendo et clarissimo domino domino Benedicto Ariae Montano, domino suo obseruando. Antuerpiae.
[Anotado por BAM, en el margen, con escritura transversal:]
Brusselis. Morelloni 16 Calendas Iunii. De praefatione.
[Añadido por BAM en el centro del margen superior de la hoja:] Morelloni, praepositi archiepiscopatus Mecliniensis et gubernatoris.

[1] Falleris, falleris, idque plurimum, uir incomparabilis, si eam mihi esse doctrinam, si hoc ingenii acumen existimas ut ego de tanti uiri lucubrationibus iudicium mihi assumere possim. Noui enim quam mihi sit domi curta4 supellex. Proinde agnosco tui in me amoris ac beneuolentiae affectum, cum amplius mihi tribuis quam ego reuera sustinere uel praestare queam. [2] Ne tamen uidear tuo desiderio refragari, annotaui aliqua pari promptitudine ac animi candore quo uideo hoc te a me postulare lecta ter quaterque elegantissima illa praefatione tua, quae, ita me Deus amet!, in tantam tui me admirationem abripuit ut uix apud me fuerim, dum rem longe maximam tanta dignitate, ui ingenii, spiritus ardore ac dicendi copia et ubertate tractatam atque dispositam cerno, ut excitandis piis animis atque in Dei et Sacrarum Literarum uenerationem cultumque rapiendis appositius aliquid uel doctius dici uel conscribi posse non existimem.

[3] Quid ergo ab homine parum instructo omnibusque iis praesidiis, quae ad bene iudicandum requiruntur, destituto dici potuit? Et in ea re quae captum meum et uires excedit? Sed fatebor ingenue, malui [f. 112v] temeritatis notam subire quam tanto amico et domino morem non gerere. Quicquid ergo peccatum est, tibi ipsi imputes necesse est; cum ut peccarem autor esse uoluisti. [3] Prudentius egit dominus Pigius, qui noluit docere Mineruam, tuamque dominationem plurimum salutat, quam rogo ut libertatem nostram boni consulat.

[4] Bene uale, uir eruditissime et eruditorum optime.
Bruxellae, XVI Calendas Iunii 1570.
Reuerendae dominationi uestrae addictissimus seruitor,
Maximilianus Morillonus.
en_GBEnglish (UK)