1569 04 22

Benito Arias Montano (Amberes) a Carlos Clusio (Malinas)

22 de abril de 1569

METADATOS

Identificador: 1569 04 22

Íncipit: Accepi literas cum seminibus pro quibus maximas gratias ago…

Manuscritos:

    (O) LUB, Ms. Vulcanius, 101,2.

Impresos:

Edición crítica, traducción y notas: Jeanine De Landtsheer

Codificación y edición digital: Antonio Dávila Pérez

RESUMEN

BAM está muy agradecido por las semillas que ha recibido de Clusio y Brancion, pero se quedó preocupado al oír hablar de la enfermedad de este, hasta que Clusio le informó acerca de la recuperación de Brancion. Le desea a Brancion buena salud perpetua y toda la felicidad posible. Lo mismo hace con Clusio. Lamenta mucho que ni siquiera pudiera disfrutar de la compañía de su amigo durante unas horas en su camino a casa, pero espera hacerlo en el futuro. Anhela ver el libro de Clusio en la imprenta e incluso ha instado a Plantino a ello, pero el impresor culpó a Clusio de no haber terminado su trabajo. BAM ha enviado la lista de Clusio a sus amigos en España. Transmite saludos a Brancion y espera que comparta su tesoro de bulbos e iris con él. Brancion puede utilizar a Plantino como intermediario.

COMENTARIO

El presente documento constituye la segunda carta original conservada entre BAM y Carlos Clusio. En el testimonio de la Universidad de Leiden se aprecian aún restos del sello. Los folios [1v] y [2r] están en blanco. La carta fue recibida por Clusio en Malinas el mismo día que BAM la envió desde Amberes y parece responder a otra carta perdida de Clusio, enviada también pocos días antes, donde el botánico belga enviaba a BAM algunas semillas. Por otra parte, entre los testimonios de esta carta debe incluirse también la edición digital publicada en la página web de Esther van Gelder (ed.), Clusius Correspondence: A Digital Edition-in-Progress. 1st release: December 2015. The Hague: Huygens ING. http://clusiuscorrespondence.huygens.knaw.nl (última consulta:15/01/2024), un proyecto colaborativo y en progreso desarrollado en el Huygens Instituut de Holanda.

FACSÍMILES

TEXTO Y APARATO CRÍTICO (CON VISUALIZACIÓN DEL MARCADO XML-TEI) La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Benito Arias Montano (Amberes) a Carolus Clusius (Malinas) – 31 de agosto de 1568


[Sobrescrito, no autógrafo de BAM:]
Doctissimo uiro, domino Carolo Clusio Atrebatensi. Mechliniae.
[Anotado por Clusio en el margen, con escritura transversal:]
1569. Antuerpia,1 X Kalendas Maii. Accepi Machliniae2 eodem die.3 Respondi ibidem VIII Kalendas eiusdem.
Salutem plurimam dico.

[1] Accepi literas cum seminibus, pro quibus maximas gratias ago et tibi et domino Brancioni, cuius proximum laborem mihi ab amico quodam significatum ante quam tuas literas acciperem,4 grauiter dolui cuperemque, si fieri posset, uel a me susceptum leuari.5 Profecto magna cura angebar6 illius euentus, quoad a te iam mitioris ualetudinis certior factus fui. Cupio illi et optimam et perpetuam ualetudinem et omnia felicia quem et uirum optimum noui et multis nominibus amo. [2] Tibi autem nihil est quod non cupiam, nisi quod mihi non opto. Vix dici potest7 quantum dolui quod publici negotii causa festinare coactus uestra consuetudine per horas aliquot rediens frui non potui. Spero autem opportunitatem mihi aliquando fore ut commodius fruar; ut uos meo officio utamini8 semper9 erit opportunum. [3] Librum tuum iam excussum10 cupio, de quo Plantinum urgeo,11 sed ille nescio quae abs te nondum absoluta causatur. Matura, amabo hunc foetum ingenii tui, ut statim nouum alium utilem quoque reipublicae concipias. Nollem te ut oliuam su certos12 annos intermittere, sed binis etiam fructibus ut ficum singulas aestates ornare et iuuare.13

[4] Indicem tuum mittam in Hispaniam duplicem aut triplicem eodem exemplo. Spero nos aliquid habituros. Iubebo curari ab amicis.

[5] Dominum Brancionem meo nomine salutabis orabisque ut diuitias illas suas bulbacaeorum14 et iridum mecum communicet, non minoris aestimaturo quam par15 est illique semper debituro. Id praestare poterit per Plantinum nostrum qui fideliter quidquid acceperit reddet.

[6] Vale. Antuerpiae, 10 Calendas Maii 1569. Tuus ex animo,
Benedictus Arias Montanus تلميد 16
Antuerpia] O, E2, E3; Antuerpiae (E1)
Machliniae] O, E3; Mechliniae (E2); ; omisit (E1)
eodem die] O, E2, E3; postridie (E1)
acciperem] O, E1, E3; acceperim (E2)
leuari] O, E2, E3; lenari (E1)
angebar] E3; agebar (O, E1, E2)
potest] E1, E3; potes (O, E2)
utamini] O, E2, E3; utimini (E1)
utamini semper] O, E2; utamini: semper (E3)
excussum] O, E3; excusum (E1, E2)
urgeo] O, E2, E3; urges (E1)
certos] O, E2, E3; per certos (E1)
iuuare] O, E2, E3; innare (E1)
bulbacaeorum] O, E2, E3; bulbaceosque (E1)
par] O, E2, E3; pare (E1)
تلميد ] O, E2, E3; omisit (E1)
TRADUCCIÓN AL ESPAÑOL
Y NOTAS
La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Benito Arias Montano (Amberes) a Carolus Clusius (Malinas) – 31 de agosto de 1568


[Sobrescrito, no autógrafo de BAM:]
Al muy docto señor, el señor Carlos Clusio de Arras.1 En Malinas.
[Anotado por Clusio en el margen, con escritura transversal:]
1569. De Amberes, 22 de abril. La recibí en Malinas al día siguiente. Respondí en el mismo lugar a 24 de abril.2
Un cordial saludo.

[1] He recibido la carta con las semillas, por las que doy muchas gracias a vuestra merced y al Sr. Brancion, cuya reciente enfermedad, de la que fui informado por un amigo antes de recibir la carta de vuestra merced, me ha dolido mucho y desearía que se aliviara, incluso cambiándome por él, si fuera posible. Verdaderamente tenía una gran preocupación por cómo saldría de esta hasta que me enteré por vuestra merced de que gozaba de mejor salud. Le deseo una óptima y perpetua salud, y toda la felicidad, porque le conozco como al mejor de los hombres y le quiero por muchas razones. [2] Para vuestra merced nada hay que no desee si no es lo que no deseo para mí mismo. Faltan palabras para decir cuánto lamenté no poder disfrutar de la compañía de vuestra merced durante unas horas en mi camino de vuelta debido a que ciertos asuntos públicos me obligaron a acelerar mi marcha. Espero, no obstante, tener otra ocasiόn para disfrutar más convenientemente; siempre será oportuno que vuestras mercedes hagan uso de mis servicios. [3] Deseo que el libro de vuestra merced esté ya imprimido, sobre lo que doy prisas a Plantino, pero él alega no sé que cosas que todavía no ha terminado vuestra merced. Por favor, dese prisa con este fruto de su ingenio, para que pueda concebir vuestra merced inmediatamente uno nuevo, también útil para la república. No quisiera que vuestra merced, como el olivo, deje pasar algunos años, sino más bien que, como la higuera, nos aporte y deleite con frutos dos veces al año.3

[4] Enviaré la lista de vuestra merced a España, dos o tres copias del mismo ejemplar. Espero que obtengamos algo. Urgiré a mis amigos a encargarse de este asunto.

[5] Transmita mis saludos al señor de Brancion y pídale que comparta su tesoro de bulbos e iris conmigo, que no lo he de valorar en menos de lo que es justo y siempre estaré en deuda con él. Podría hacerlo a través de nuestro querido Plantino, que con toda confianza me entregará lo que haya recibido.

[6] Adiós. En Amberes, a 22 de abril 1569. Suyo de corazón, Benito Arias Montano condiscípulo

Nota: 1 Entendemos que la A. es la abreviatura por Atrebati o Atrebatensi, pues una de las variantes más comunes del nombre del botánico belga fue la del nombre latino Carolus Clusius Atrebatensis, que aparece en ocasiones publicado en forma de la abreviatura C. C. A. Véase, por ejemplo, el título de la siguiente obra, con traducción latina de Clusio: Admiranda narratio, fida tamen de commodis et incolarum ritibus Virginiae nuper admodum ab Anglis, qui a Dn. Richardo Greinvile equestris ordinis uiro eo in coloniam anno M.D.LXXXV deducti sunt inuentae, sumtus faciente Dn. Waltero Raleigh equestris ordinis uiro fodinaru[m] stanni praefecto ex auctoritate serenissimae Reginae Angliae. Anglico scripta sermone a Thoma Hariot eiusdem Walteri domestico, in eam coloniam misso ut regionis si tum diligenter obseruaret, nunc autem primum Latio donata a C.C.A. (Francoforti ad Moenum: typis Ioannis Wecheli, sumptibus vero Theodori de Bry, uenales reperiuntur in officina Sigismundi Feierabendii, Anno MDXC).
Nota: 2 Carta no localizada.
Nota: 3 Los próximos libros de Clusio fueron dos traducciones: Garcia ab Horto, Aromatum, et simplicium aliquot medicamentorum apud Indos nascentium historia: primum quidem Lusitanica lingua per dialogos conscripta… nunc vero Latino sermone in epitomen contracta, et iconibus ad uiuum expressis, locupletioribusque annotatiunculis illustrata a Carolo Clusio y Nicolás Monardes Alfaro, De simplicibus medicamentis ex Occidentali India delatis, quorum in medicina usus est… interprete Carolo Clusio, ambos publicados por Cristóbal Plantino en 1574. Si BAM se refiere a una obra original de Clusio, esta no vería la luz hasta el año 1576, también en los talleres de Plantino, bajo el título Rariorum aliquot stirpium per Hispanias obseruatarum historia.
TEXTO (SIN VISUALIZACIÓN
DEL MARCADO XML-TEI)
La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Benito Arias Montano (Amberes) a Carolus Clusius (Malinas) – 31 de agosto de 1568


[Sobrescrito, no autógrafo de BAM:]
Doctissimo uiro, domino Carolo Clusio Atrebatensi. Mechliniae.
[Anotado por Clusio en el margen, con escritura transversal:]
1569. Antuerpia, X Kalendas Maii. Accepi Machliniae eodem die. Respondi ibidem VIII Kalendas eiusdem.
Salutem plurimam dico.

[1] Accepi literas cum seminibus, pro quibus maximas gratias ago et tibi et domino Brancioni, cuius proximum laborem mihi ab amico quodam significatum ante quam tuas literas acciperem, grauiter dolui cuperemque, si fieri posset, uel a me susceptum leuari. Profecto magna cura angebar illius euentus, quoad a te iam mitioris ualetudinis certior factus fui. Cupio illi et optimam et perpetuam ualetudinem et omnia felicia quem et uirum optimum noui et multis nominibus amo. [2] Tibi autem nihil est quod non cupiam, nisi quod mihi non opto. Vix dici potest quantum dolui quod publici negotii causa festinare coactus uestra consuetudine per horas aliquot rediens frui non potui. Spero autem opportunitatem mihi aliquando fore ut commodius fruar; ut uos meo officio utamini semper erit opportunum. [3] Librum tuum iam excussum cupio, de quo Plantinum, sed ille nescio quae abs te nondum absoluta causatur. Matura, amabo hunc foetum ingenii tui, ut statim nouum alium utilem quoque reipublicae concipias. Nollem te ut oliuam certos annos intermittere, sed binis etiam fructibus ut ficum singulas aestates ornare et iuuare.

[4] Indicem tuum mittam in Hispaniam duplicem aut triplicem eodem exemplo. Spero nos aliquid habituros. Iubebo curari ab amicis.

[5] Dominum Brancionem meo nomine salutabis orabisque ut diuitias illas suas bulbacaeorum et iridum mecum communicet, non minoris aestimaturo quam par est illique semper debituro. Id praestare poterit per Plantinum nostrum qui fideliter quidquid acceperit reddet.

[6] Vale. Antuerpiae, 10 Calendas Maii 1569. Tuus ex animo, Benedictus Arias Montanus تلميد
es_ESEspañol