1569 01 01

Daniel Barbaro (Venecia) a Benito Arias Montano (Amberes)

1 de enero de 1569

METADATOS

Identificador: 1569 01 01

Íncipit: Miror te non recepisse meas ad te datas VIII Nonas Nouembris…

Manuscritos:

    (O) KBS, Ms. A 902, f. 19r-v, f. 26r-v.

Impresos:

    (E1) Macías, La Biblia Políglota de Amberes, pp. 114-117; (E2) Domínguez, Correspondencia, I, 162-165.

Edición crítica, traducción y notas: Baldomero Macías Rosendo

Codificación y edición digital: Antonio Dávila Pérez

RESUMEN

Barbaro se sorprende de que BAM no haya recibido su carta de fecha 29 de octubre. Puesto que no quiere ser considerado descuidado, envía ahora un duplicado de la misma. Aquí confirma todos los contenidos de la carta presuntamente perdida, excepto el pedido de un grabado, que ya ha logrado por otros medios. Ha confiado su libro sobre la perspectiva a un comerciante. El libro probablemente será entregado a BAM mucho más tarde que la presente carta.

COMENTARIO

Como vimos en la carta 1568 10 29, Daniel Barbaro había remitido a BAM su carta del 29 de octubre de 1568 a través de Plantino. Sospechando que esta carta no había sido entregada a su destinatario, Barbaro envía aquí una copia de la misma. Por su parte, BAM debió recibir entretanto la carta demorada, lo que explica que se haya conservado en el manuscrito de Estocolmo un duplicado del mismo documento.

El presente documento es un original no autógrafo; Barbaro tan solo anota de su puño y letra la posdata. El segundo folio del pliego, donde se conserva el sobrescrito, ha sido archivado en el manuscrito de Estocolmo separado de la primera parte del pliego, donde se escribió la carta. Esto ha dado como resultado el salto en la numeración de ambas partes de la carta: folio 19 (el cuerpo de la misma) y folio 26 (el sello y sobrescrito).

FACSÍMILES

TEXTO Y APARATO CRÍTICO (CON VISUALIZACIÓN DE MARCADO XML-TEI) La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Daniel Barbaro (Venecia) a Benito Arias Montano (Amberes) – 1 de enero de 1569


[Sobrescrito:]
Al molto reverendo signor1 come fratello il signor2 Benedetto Arias Montano. In Anversa.
[Anotado en el margen, escritura de BAM, con escritura transversal:]
Venecia 1569. Daniel Barbaro. 1 de enero.
Benedicto Arias Montano, praestanti uiro, Daniel Barbarus, electus Aquileiensis, salutem plurimam dicit.

[1] Miror te non recepisse meas ad te datas VIII Nonas Nouembris et commendatas Plantino bibliopelaebibliopolae. Doleo quoque me propterea negligentiae nomine potuisse tibi esse suspectum, quod nollem suspicareris. Nam me sollicitat amor ingens, quo te prosequor, qui non sinet me ullum officium amicitiae conseruandae unquam pretermittere. [2] Interim exemplar earumdem literarum tibi mitto, quas in omnibus ratas esse uolo, praeterquam in ea re, quae pertinet ad tabellam, ut uidebis, namque aliunde prouisum mihi fuit.

[3] Reliquum te amo et me ut redames uehementer peto. Datum Venetiis Calendis Ianuarii 1569.

[Copia de carta 1568 10 29]

[4] Accepi literas tuas VI Nonas Octobris Antuerpiae datas etc., in quibus amanter doles quod frequenter ad te non scribam. Et in ea re officium meum requiris diligenterque de rebus tuis me certiorem facis. [5] Amplector ego quidem tantae beneuolentiae in me tuae significationem; et quod quaeris praestiturum me tibi polliceor. De me quoque tibi aliquid significabo.

[6] Gratulationem meam de uictoria aduersus religionis hostes principibus placuisse non miror. Vehemens enim laetitiae meae impulsus magna fuit uis gaudii, ita plane ut in aliis quoque efficax esse potuerit. Deus faxit ut caetera ex uoto cedant!

[7] Serenissimum Regem Hispaniarum Ecclesiae maxime fauere uehementer laetor. Specimen Sacrorum Librorum quod promittis summo desiderio expecto. Regii sumptus, uestra, hoc est, doctissimorum et piorum opera, piissimi conatus rem perficient omnino. [8] Interim Opticen meam, hoc est, ineptias meas ad te mitto. Viuens ualensque Psalmorum interpretationem a praelo statim habebis; opus illud aliquanto longiorem temporis moram postulat.

[9] Elogium tuum de Oliuerio Baldoccio expecto. Louaniensis Academiae senatum de fide bene audire non solum gratulor, sed inmortales3 propterea Deo gratias habeo.

[10] Iosephus Amatus, Hebraeus Thessalonicensis,4 cum quo statim acceptis literis tuis collocutus sum, ecce tibi respondet.

[11] Vellem ego de quodam Hieronymo Cock impressore aliquid abs te scire, utrum a catholicis stet an in cathedra pestilentiae sedeat. [12] Si forte stat, quaeso ut ab illo petas pagellam quandam in qua Redemptoris [f. 19v] nostri praesepe cum Virgine matre aeneis typis excussum est, a quodam Georgio Ghisi, Mantuano pictore, descriptam. Audiui enim Georgium typos ac pagellas omnes illi uenundedisse;5 ex Plantino bibliopola aliquid de ea re6 scies. Pergratum mihi erit eam picturam habere. [13] Interim si quid est quod mea opera tibi praestari possit, iubeto.

Vale et me ama.

[Posdata, añadida de mano de Daniel Barbaro:]

[14] Opticen meam mercatori cuidam ad te perferendam cum suis mercibus dedi; tardius aliquanto eam habebis

signor] O, E2; signore (E1)
signor] O, E2; signore (E1)
inmortales] O, E1; immortales (E2)
Thessalonicensis] O, E1; Tessalonicensis (E2)
uenundedisse] O, E1; uenumdedisse (E2)
re] O, E2; omisit (E1)
TRADUCCIÓN AL ESPAÑOL
Y NOTAS
La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Daniel Barbaro (Venecia) a Benito Arias Montano (Amberes) – 1 de enero de 1569


[Sobrescrito:]
Al señor Benito Arias Montano, reverenciado por mí como un hermano. Amberes.
[Anotado en el margen, escritura de BAM, con escritura transversal:]
Venecia 1569. Daniel Barbaro. 1 de enero.
Daniel Barbaro, electo de Aquileya, saluda al egregio varón Benito Arias Montano.

[1] Me asombra que vuestra merced no haya recibido la carta que le envié el 29 de octubre y encomendé al librero Plantino. Y me apesadumbra también que pueda parecerle por ello descuidado; lo cual no me gustaría parecérselo. Pues me mueve un enorme afecto, con el que sigo a vuestra merced, el cual no me permitirá nunca descuidar ninguna muestra de fidelidad destinada a perpetuar nuestra amistad. [2] Entretanto, envío a vuestra merced una copia de esa carta, la cual quiero ratificar en todos sus puntos, salvo en lo que se refiere a la estampa, como verá; pues me la he procurado por otra vía.

[3] Por lo demás, le expreso mi afecto, y le pido insistentemente que me corresponda.

[Copia de carta 1568 10 29]1

[4] He recibido la carta de vuestra merced con fecha del dos de octubre, en la que se queja con ternura de que no le escriba con frecuencia. Y en esto echa de menos mi compromiso y me informa con toda puntualidad de los asuntos de vuestra merced. [5] Yo aprecio las muestras de su benevolencia tan grande2 hacia mi persona, y prometo servirle en lo que me pide. Asimismo le haré partícipe de mis asuntos.

[6] No me extraña que les haya complacido a los príncipes mi felicitación por su victoria contra los enemigos de nuestra religión. Pues aquel impulso impetuoso de mi alegría fue un estallido de gozo tal, que habrá podido surtir su efecto también en otros. ¡Dios procure que todo lo demás salga conforme a nuestro deseo!

[7] Me colma de satisfacción3 que el Serenísimo Rey de las Españas favorezca de manera especial a la Iglesia. Aguardo con gran impaciencia el ejemplar que vuestra merced me promete de los Libros Sagrados. Los desembolsos del Rey, el trabajo de vuestras mercedes, es decir, el de hombres doctos y piadosos, los pientísimos esfuerzos llevarán esta obra a su feliz término. [8] Entretanto, envío a vuestra merced mi libro Sobre la perspectiva, o lo que es lo mismo, mis majaderías. Si Dios me da fuerzas y prolonga mi vida, tendrá vuestra merced un ejemplar de mi interpretación de los Salmos tan pronto como salga de la imprenta; pero esta obra requiere todavía algún tiempo más.

[9] Aguardo el elogio de vuestra merced sobre Oliverio Baldocio. El hecho de que el claustro de la Universidad de Lovaina tenga informes favorables sobre su fe, no solo me llena de alegría, sino que doy inmortales gracias a Dios por ello.

[10] Aquí tiene la respuesta de José Amato, el hebreo de Tesalónica, con quien me puse en contacto tan pronto como recibí la carta de vuestra merced.

[11] Me gustaría que me informara vuestra merced acerca de un tal Jerónimo Cock, grabador de profesión, para saber si permanece fiel al catolicismo o se ha adherido a la herejía. [12] Si por casualidad permanece fiel, ruego a vuestra merced que le pida una estampa en la que está grabado con caracteres de bronce el pesebre de Nuestro Redentor [f. 19v] con su madre la Virgen, diseñada por un pintor mantuano llamado Giorgio Ghisi. Pues he tenido noticias de que Giorgio le vendió todas las planchas y estampas; el librero Plantino podrá dar a vuestra merced alguna información sobre este asunto.4 Me complacería mucho poder tener este grabado. [13] Entretanto, si hay algo en lo pueda servirle, puede ordenármelo.

Adiós, y acuérdese de mí.

[Posdata, añadida de mano de Daniel Barbaro:]

[14] He entregado mi obra Sobre la perspectiva a cierto mercader para que lo lleve a vuestra merced junto con sus mercancías; la tendrá vuestra merced bastante más tarde.

Nota: 1 El texto de esta copia coincide casi completamente con el de la que, de hecho, recibió BAM con fecha de 29 de octubre. Se omite en esta copia el encabezado de la carta original (Benedicto Arias Montano, praestanti uiro, Daniel Barbarus, electus Aquileiensis, salutem plurimam dicit), la anotación de la fecha (Datum Venetiis VIII Nonas Nouembris MDLXVIII) y, como es lógico, el propio sobrescrito. Por otra parte, existen escasas y pequeñas variaciones textuales que señalamos también, en su debido lugar, dentro de este aparato de notas.
Nota: 2 En esta versión de la carta se añade el adjetivo tantae (que no estaba en la carta original enviada en el mes de octubre del año anterior) seguido de beneuolentia.
Nota: 3 En esta versión de la carta hallamos la expresión uehementer laetor frente al orden de palabras del original laetor uehementer.
Nota: 4 En esta versión de la carta leemos de ea re frente al sintagma del original de ea.
TEXTO (SIN VISUALIZACIÓN DE MARCADO
XML-TEI)
La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Daniel Barbaro (Venecia) a Benito Arias Montano (Amberes) – 1 de enero de 1569


[Sobrescrito:]
Al molto reverendo signor come fratello il signor Benedetto Arias Montano. In Anversa.
[Anotado en el margen, escritura de BAM, con escritura transversal:]
Venecia 1569. Daniel Barbaro. 1 de enero.
Benedicto Arias Montano, praestanti uiro, Daniel Barbarus, electus Aquileiensis, salutem plurimam dicit.

[1] Miror te non recepisse meas ad te datas VIII Nonas Nouembris et commendatas Plantino bibliopolae. Doleo quoque me propterea negligentiae nomine potuisse tibi esse suspectum, quod nollem suspicareris. Nam me sollicitat amor ingens, quo te prosequor, qui non sinet me ullum officium amicitiae conseruandae unquam pretermittere. [2] Interim exemplar earumdem literarum tibi mitto, quas in omnibus ratas esse uolo, praeterquam in ea re, quae pertinet ad tabellam, ut uidebis, namque aliunde prouisum mihi fuit.

[3] Reliquum te amo et me ut redames uehementer peto. Datum Venetiis Calendis Ianuarii 1569.

[Copia de carta 1568 10 29]

[4] Accepi literas tuas VI Nonas Octobris Antuerpiae datas, in quibus amanter doles quod frequenter ad te non scribam. Et in ea re officium meum requiris diligenterque de rebus tuis me certiorem facis. [5] Amplector ego quidem tantae beneuolentiae in me tuae significationem; et quod quaeris praestiturum me tibi polliceor. De me quoque tibi aliquid significabo.

[6] Gratulationem meam de uictoria aduersus religionis hostes principibus placuisse non miror. Vehemens enim laetitiae meae impulsus magna fuit uis gaudii, ita plane ut in aliis quoque efficax esse potuerit. Deus faxit ut caetera ex uoto cedant!

[7] Serenissimum Regem Hispaniarum Ecclesiae maxime fauere uehementer laetor. Specimen Sacrorum Librorum quod promittis summo desiderio expecto. Regii sumptus, uestra, hoc est, doctissimorum et piorum opera, piissimi conatus rem perficient omnino. [8] Interim Opticen meam, hoc est, ineptias meas ad te mitto. Viuens ualensque Psalmorum interpretationem a praelo statim habebis; opus illud aliquanto longiorem temporis moram postulat.

[9] Elogium tuum de Oliuerio Baldoccio expecto. Louaniensis Academiae senatum de fide bene audire non solum gratulor, sed inmortales propterea Deo gratias habeo.

[10] Iosephus Amatus, Hebraeus Thessalonicensis, cum quo statim acceptis literis tuis collocutus sum, ecce tibi respondet.

[11] Vellem ego de quodam Hieronymo Cock impressore aliquid abs te scire, utrum a catholicis stet an in cathedra pestilentiae sedeat. [12] Si forte stat, quaeso ut ab illo petas pagellam quandam in qua Redemptoris [f. 19v] nostri praesepe cum Virgine matre aeneis typis excussum est, a quodam Georgio Ghisi, Mantuano pictore, descriptam. Audiui enim Georgium typos ac pagellas omnes illi uenundedisse; ex Plantino bibliopola aliquid de ea re scies. Pergratum mihi erit eam picturam habere. [13] Interim si quid est quod mea opera tibi praestari possit, iubeto.

Vale et me ama.

[Posdata, añadida de mano de Daniel Barbaro:]

[14] Opticen meam mercatori cuidam ad te perferendam cum suis mercibus dedi; tardius aliquanto eam habebis

es_ESEspañol