1569 08 07

Benito Arias Montano (Amberes) a Carlos Clusio (Malinas)

7 de agosto de 1569

METADATOS

Identificador: 1569 08 07

Íncipit: Maximas ego D. Brancioni gratias ago…

Manuscritos:

    (O) LUB, Ms. Vulcanius, 101,3.

Impresos:

    (E1) Asso, Clarorum Hispaniensium atque exterorum epistolae, pp. 37-38; (E2) Barona-Gómez, La correspondencia de Carolus Clusius, pp. 58-59; (E3) van Gelder (ed.), Clusius correspondence, https://clusiuscorrespondence.huygens.knaw.nl/edition/entry/1180 (última consulta: 30/01/2024); (E4) Domínguez, Correspondencia, I, 262-265.

Edición crítica, traducción y notas: Jeanine De Landtsheer

Codificación y edición digital: Antonio Dávila Pérez

RESUMEN

BAM está muy agradecido por el afecto de Brancion y sus generosos regalos. Cuando crezcan y florezcan las semillas que le ha regalado, estas le serán más queridas por venir de quien vienen. A BAM le gustaría mostrar su gratitud de alguna manera. Clusio debe transmitirle un cordial saludo. BAM está triste por la noticia de la muerte de Bernardino de Burgos: se dedicó a la literatura y fue un experto en todas las cuestiones relativas a Andalucía y la literatura. Poco antes de morir, BAM le había escrito a él y a Durán sobre algunas plantas españolas. Espera que el libro de Monardes le sea enviado a él. Está dispuesto a hacer cualquier cosa que necesiten Clusius y de Brancion y espera no ser una molestia para ellos por sus pedidos de semillas.

COMENTARIO

En el presente documento se demuestra que BAM no solo hacía de mediador constante entre la comunidad científica flamenca y las autoridades españolas en los Países Bajos, sino que también fue vínculo permanente entre los botánicos flamencos y algunos emientes estudiosos de esa misma materia en España. La carta fue recibida por Clusio en Malinas un día después de ser enviada desde Amberes. Entre los testimonios de esta carta incluimos también la edición digital incluida en la página web de Esther van Gelder (ed.), Clusius correspondence: A digital edition-in-progress. 1st release: December 2015. The Hague: Huygens ING. http://clusiuscorrespondence.huygens.knaw.nl (última consulta:13/02/2024), un proyecto colaborativo y en progreso desarrollado en el Huygens Instituut de Holanda.

Los folios [1v] y [2r] de esta carta original están en blanco.

FACSÍMILES

TEXTO Y APARATO CRÍTICO (CON VISUALIZACIÓN DEL MARCADO XML-TEI) La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Benito Arias Montano (Amberes) a Carolus Clusius (Malinas) – 7 de agosto de 1569


[Sobrescrito:]
Doctissimo domino Carolo Clusio, amico charissimo. Mechliniam.1
[Anotado por otra mano, en el margen, con escritura transversal:]
1569. Antuerpia, 7 Idus Augusti. Accepi Machliniae postridie.2
Salutem plurimam dico.

[1] Maximas6 ego domino Brancioni gratias ago, cuius summam liberalitatem et in me amorem gratissimis muneribus imo potius diuitiis acceptis expertus sum. Ea mihi non memoriam augebunt uiri summe dilecti et perpetua recordatione culti, sed pignoris nomine et crescendo et7 floribus ferendis erunt charissima.8 Vtinam ego aliquo officio hunc illi animum testari possim!9 Tu tamen meo nomine illum salutabis gratissimique hominis oratione quamlibet ornata accipies. [2] Debere me autem tibi10 cum multa alia, tum etiam haec munera fateor, quo procurante mihi contigisse sat scio atque magnam gratiam habeo relaturus et11 similibus et aliis rerum officiorumque exemplis.

[3] Ego his diebus uehementer turbatus et maeore12 maximo affectus sum ob acceptum nuntium Bernardini illius Burgensis e uit e uiuis sublati, uiri de omni re literaria benemerentis et de re publica etiam Betica omni atque in hoc studiorum genere exercitatissimi, et mihi cum primis charissimi. Ad illum, paulo autemante quam obiit, de plantis Hispanis scripseram et ad alterum illum, Duranum, quem diligenter curaturum spero.

[4] Expecto13 etiam Monardi librum ad nos esse perferendum. [5] Omnia ego uellem quae et domino Brancioni et tibi grata essent efficere, enitar autem id quod possim praestare. [6]Oratum te uelim ut ne semina omnium generum conquirere et mihi parare molestum aut taediosum ducas; id nostra amicitia fiet leuissimum14 tibi, quem uehementer amo.

[7] Vale. Antuerpiae. 715 Idus Augusti 1569. Tuus ex animo Benedictus Arias Montanus16 تلميد 17

Doctissimo domino Carolo Clusio, amico charissimo. Mechliniam.] O, E2, E3, E4; omisit (E1)
1569. Antuerpia, 7 Idus Augusti. Accepi Machliniae postridie.] O, E2, E3, E4; omisit (E1)
Idus] O, E3, E4; Idibus (E2)
Accepi] O, E3, E4; Recepi (E2)
Machliniae] O, E4; Mechliniae (E2, E3)
Maximas] O, E2, E3, E4; Maxima (E2)
et] O, E2, E3, E4; omisit (E1)
charissima] O, E1, E4; carissima (E2, E3)
possim] O, E2, E3, E4; possem (E1)
tibi] O, E1, E3, E4; sibi (E2)
et] O, E1, E3, E4; ex (E2)
maeore] O, E2, E3, E4; moerore (E2)
Expecto] O, E2, E3, E4; Expecto (E1)
leuissimum] O, E1, E3, E4; lenissimum (E2)
7] O, E2, E3, E4; omisit (E1)
Tuus ex animo Benedictus Arias Montanus] O, E2, E3, E4; omisit (E1)
تلميد ] O, E3, E4; omiserunt (E1, E2)
TRADUCCIÓN AL ESPAÑOL
Y NOTAS
La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Benito Arias Montano (Amberes) a Carolus Clusius (Malinas) – 7 de agosto de 1569


[Sobrescrito:]
Al doctísimo señor Carlos Clusio, mi queridísimo amigo. Malinas.
[Anotado por otra mano, en el margen, con escritura transversal:]
1569. Amberes, 7 de agosto. La recibí en Malinas el día siguiente.
Cordiales saludos.

[1] Estoy muy agradecido al señor de Brancion, de cuya increíble generosidad y afecto hacia mí tengo experiencia a través de sus regalos tan agradables y, más aún, a través de sus riquezas. Estos no solo aumentan en mí la memoria de un hombre más amado, a quien honro con el recuerdo perpetuo, sino que también serán los más apreciados al crecer y florecer por ser un regalo suyo. ¡Si tan sólo pudiera demostrar esta actitud mía a él a través de uno u otro servicio! Pero vuestra merced debe saludarle en mi nombre y darle la bienvenida con las frases más adornadas de un hombre muy agradecido. [2] Reconozco que debo a vuestra merced junto con otros muchos favores también estos, y sé muy bien que los he conseguido porque se ha encargado vuestra merced de procurármelos, y le doy muchísimas gracias, dispuesto a corresponder con ejemplos similares y otros de asuntos y servicios.

[3] En estos días, me he visto gravemente alterado y afectado con profundo dolor al recibir la noticia de que Bernadino de Burgos1 se ha ido de entre los vivos, un hombre con tantos méritos en todo el mundo de la literatura y en la vida pública en toda Andalucía, y con la mayor experiencia en este tipo de estudios y uno de mis amigos más queridos. Poco antes de su muerte, le había escrito a él acerca de las plantas de España y también a ese otro hombre, Durán,2 quien espero que tenga mucho cuidado de este asunto.

[4] Espero que el libro de Monardes3 también será enviado a nosotros. [5] Me gustaría hacer realidad todo lo que les sea grato al señor de Brancion y a vuesta merced misma, y me esforzaré en hacer lo que pueda. [6] Me gustaría pedir a vuestra merced que no considere molesto o tedioso buscar todo tipo de semillas y adquirirlas para mí. Nuestra amistad hará de esto una tarea sencilla para vuestra merced, a quien quiero profundamente.

[7] Adiós. Amberes, 7 de agosto de 1569. Suyo de corazón, Benito Arias Montano, condiscípulo.

Nota: 1 Bernardino de Burgos, boticario sevillano perteneciente al entorno de Nicolás Monardes. También formó parte del círculo más íntimo de BAM, pues, como demuestra la documentación obrante en el Archivo de Protocolos de Sevilla, llegó a tener poder notarial para recibir cobros en su nombre; cf. Gil, Arias Montano en su entorno, pp. 31, 183. BAM tuvo en su colección de arte un cuadro de Bernardino de Burgos, posiblemente pintado por Pedro de Villejas Marmolejo; cf. Gil, Arias Montano en su entorno, pp. 72, 330.
Nota: 2 Estas cartas a las que se refiere vagamente BAM no han sido localizadas aún. Tampoco tenemos referencias sobre el personaje aludido con el apellido Durán, que debe de ser también un botánico perteneciente al círculo humanista sevillano de BAM.
Nota: 3 Sobre el también sevillano Nicolás Bautista Monardes (ca. 1493 – 20.X.1588), médico, especialista en historia natural, medicina, metalurgia, puede verse entrada de J. L. Fresquet Febrer, «Nicolás Batuista Monardes», en Real Academia de la Historia, Diccionario Biográfico electrónico (en red, https://dbe.rah.es/biografias/12999/nicolas-bautista-monardes). BAM se refiere aquí al libro que publicó por primera vez Monardes en 1565 sobre los productos medicinaes americanos con el título de Dos libros. El uno trata de todas las cosas que traen de nuestras Indias occidentales, que sirven al uso de Medicina y como se ha usar la rayz del Mechoacan, purga excelentissima. El otro libro, trata de las dos medicinas maravillosas que son contra todo Veneno, la piedra Bezaar, y la yeva Escuerçonera; de esta obra existe una edición de 1569, que es posiblemente a la que se refiere BAM en esta carta (puede verse un ejemplar digitalizado en DIGIBUG). En 1571 vio la luz la Segunda Parte del Libro, de las cosas que se traen de nuestras Indias occidentales, que sirven al uso de medicina, y en 1574 se reeditó la obra completa con el título de Primera y Segunda y Tercera Partes de la Historia Medicinal de las Cosas que se traen de nuestras Indias Occidentales que sirven en Medicina. Carlos Clusio, a quien iría destinado finalmente el libro que BAM ceclaraba esperar en esta carta, finalmente se encargó de publicar una traduccón al latín de esta obra con el título de De simplicibus medicamentis ex Occidentali India delatis, quorum in medicina usus est, impreso por Cristóbal Plantino en Amberes en 1574.
TEXTO (SIN VISUALIZACIÓN
DEL MARCADO XML-TEI)
La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Benito Arias Montano (Amberes) a Carolus Clusius (Malinas) – 7 de agosto de 1569


[Sobrescrito:]
Doctissimo domino Carolo Clusio, amico charissimo. Mechliniam.
[Anotado por otra mano, en el margen, con escritura transversal:]
1569. Antuerpia, 7 Idus Augusti. Accepi Machliniae postridie.
Salutem plurimam dico.

[1] Maximas ego domino Brancioni gratias ago, cuius summam liberalitatem et in me amorem gratissimis muneribus imo potius diuitiis acceptis expertus sum. Ea mihi non memoriam augebunt uiri summe dilecti et perpetua recordatione culti, sed pignoris nomine et crescendo et floribus ferendis erunt charissima. Vtinam ego aliquo officio hunc illi animum testari possim! Tu tamen meo nomine illum salutabis gratissimique hominis oratione quamlibet ornata accipies. [2] Debere me autem tibi cum multa alia, tum etiam haec munera fateor, quo procurante mihi contigisse sat scio atque magnam gratiam habeo relaturus et similibus et aliis rerum officiorumque exemplis.

[3] Ego his diebus uehementer turbatus et maeore maximo affectus sum ob acceptum nuntium Bernardini illius Burgensis e uiuis sublati, uiri de omni re literaria benemerentis et de re publica etiam Betica omni atque in hoc studiorum genere exercitatissimi, et mihi cum primis charissimi. Ad illum, paulo ante quam obiit, de plantis Hispanis scripseram et ad alterum illum, Duranum, quem diligenter curaturum spero.

[4] Expecto etiam Monardi librum ad nos esse perferendum. [5] Omnia ego uellem quae et domino Brancioni et tibi grata essent efficere, enitar autem id quod possim praestare. [6]Oratum te uelim ut ne semina omnium generum conquirere et mihi parare molestum aut taediosum ducas; id nostra amicitia fiet leuissimum tibi, quem uehementer amo.

[7] Vale. Antuerpiae. 7 Idus Augusti 1569. Tuus ex animo Benedictus Arias Montanus تلميد

es_ESEspañol