1570 05 11

Benito Arias Montano (Amberes) a Maximiliano Morillon [Bruselas]

11 de mayo de 1570

METADATOS

Identificador: 1570 05 11

Íncipit: Praeter caeteros omnes et optimos et doctissimos uiros…

Manuscritos:

    (B) KBS, Ms. A 902, f. 198v.

Impresos:

    (E1) Macías, La Biblia Políglota de Amberes, pp. 206-209; (E2) Domínguez, Correspondencia, I, 458-463.

Edición crítica, traducción y notas: Baldomero Macías Rosendo

Codificación y edición digital: Antonio Dávila Pérez

RESUMEN

Antes de enviar el prólogo de la Políglota a la Corte española, BAM pide a Morillon que revise y corrija tanto el contenido como la redacción del borrador. Le gustaría también recibir la opinión de Pighio.

COMENTARIO

El nombre de Antonio Perrenot, cardenal de Granvela, aparece vinculado al de la imprenta de Plantino como uno de sus más fervientes protectores, y, por supuesto, también aparece vinculado al más ambicioso proyecto de su tipografía, la Biblia Políglota. Sin embargo, a partir de 1570, Antonio Perrenot, que tendrá que ausentarse de los Países Bajos para atender sus ocupaciones como Virrey de Nápoles, seguirá siendo puntualmente informado sobre el negocio de la Biblia a través de Maximiliano Morillon, su vicario general para la diócesis de Malinas.

FACSÍMILES

TEXTO Y APARATO CRÍTICO (CON VISUALIZACIÓN DE MARCADO XML-TEI) La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Benito Arias Montano (Amberes) a Maximiliano Morillon [Bruselas] – 11 de mayo de 1570


[Anotado por otra mano, en el margen, con escritura transversal:]
De praefatione Bibliorum Regiorum1.

Morillonio salutem plurimam dicit2.

[1] Praeter caeteros omnes et optimos et doctissimos uiros, quorum ego probitate et doctrina ad studiorum meorum totiusque uitae rationes componendas utor, unus tu es est quiem . postquam amicum magno Dei beneficio nactus sum, mearum rerum omnium cognoscendarum Arist. et probandarum Aristarchum mihi proposui, quippe cuius quod quantum eruditionem, pietatem, grauitatem, iudicium et in colendis amicitiis diligentiam ualeas multis priuatis et publicis exemplis probe intellexerim perspectam habeam; atque illud etiam sci. aperte sciam me meaque omnia quantum me measque res omnes singulari a te beneuolentia et cura esse suscepta prosequaris, id quod ego inter maxima quae mihi a patria per unquam a patria uarias regiones peragranti unquam contigerint commoda summum duco atque amplissimum. [2] Quamobrem3 cum tantum ego tibi tribuam et fidam ut nulli mortalium magis mortalium, rei non tantum meae unius quantum tuae ipsius propriae, quantum omnium piorum et catholicorum hominum cognoscendae communis cognoscendae et promouendae rationem tibi exponere et curam etiam imponere non dubitaui. Quid autem hoc sit paucis accipies.

[3] Praefationem huic sacro Bibliorum operi, quod catholici regis consilio et . auctoritate susceptum a Plantino est, praefigendam eiusdem regis mei mandato his proximis diebus ante diebus exarabam, accepto argumento ab eodem rege; qui quid in praefatione agendum esset4 idem praescrip. ipse mihi praescripserat, ut de diuinorum librorum dignitate et utilitate, de linguarum usu deque suo ipsius in hoc opere . in hac re consilio agerem. [4] Huius autem praefationis exemplum antequam regi meo ostendum uidendum mittam tibi corri. . missum ostenderem, tibi legendum corrigendum et, pro tuo singulari ingenio et iudicio censendum, examinandum corrigendumque mittere decreui quod quod. Id autem negotium inter plurima alia, quae publicarum rerum causa sustines, tibi non tatumtantum tantum in ei in meam, sed in totius christianae reipublicae gratiam suscipiendum esse non dubito. Cupio autem non rerum modo quae in praefatione tractantur, sed uerborum etiam rationem et totius orationis rationem a te haberi censuramque adhiberi, qualem ego a te expecto, qui me praeter caetera hoc etiam nomine tibi deuinctissimum perpetuo habebis. Latiores margines in exemplo relinqui parari uolui ut adscribendis correctionibus, additionibus aut detractionibus et omnium animaduersionum uel notarum generibus adscribendis commodus esset locus.

[5] unum autem te Illud autem porro te exoratum uelim ut, quanto id commodo tuo fieri possit, citissime etxemplumexemplum ipsum una cum tua censura adiuncta mittatur nobis remittatur. pr Gratissimum praeterea mihi erit feceris si domino Pigio legendum ostenderis, cuius etiam iudicium sententiam uel eius uel tuis literis conscriptam indicabis.

[6] Vale. Antuerpiae, 11 Maii 1570.

Regiorum] B, E2; omisit (E1)
dicit] B, E1; dico (E2)
Quamobrem] B, E1; Quam ob rem (E2)
esset] B, E2; esse (E1)
TRADUCCIÓN AL ESPAÑOL
Y NOTAS
La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Benito Arias Montano (Amberes) a Maximiliano Morillon [Bruselas] – 11 de mayo de 1570


[Anotado por otra mano, en el margen, con escritura transversal:]
Sobre el prefacio de la Biblia Regia.

Un cordial saludo para Morillón.1

[1] Aparte de todos los demás hombres magníficos y doctísimos, de cuya integridad y sabiduría yo me sirvo para componer el orden de mis estudios y de toda mi vida, desde que encontré su amistad por mediación divina, vuestra merced es el único que me he propuesto como Aristarco2 para conocer y aprobar todos mis asuntos, dado que la erudición de vuestra merced, piedad, gravedad, juicio y diligencia en el trato de los amigos la tengo comprobada con muchas muestras privadas y públicas; y también sé en qué medida me secunda con su singular benevolencia a mí y a todos mis negocios, algo que yo considero lo más importante y destacado entre las mayores ventajas que me hayan acaecido en mi recorrido por diversas regiones. [2] Por lo cual, como yo le tengo en tan gran estima y confianza, que a nadie tengo en más, en este asunto que no es tanto mío solo como de vuestra merced, como común a todos los hombres piadosos y católicos, no he vacilado en exponerle la manera de conocerlo y promoverlo e imponerle también su cuidado. Ahora bien, cuál es este asunto, lo sabrá vuestra merced con pocas palabras.

[3] El prefacio que hay que poner al frente de este trabajo sagrado de la Biblia, que por decisión y mandato del rey católico ha emprendido Plantino, hace unos días que lo estaba redactando, conforme al argumento recibido de este mismo rey, quien personalmente me había determinado con anterioridad lo que se debía tocar en este prefacio, de modo que tratara sobre la dignidad y utilidad de los libros divinos, sobre el uso de las distintas lenguas, y sobre su propia decisión en esta empresa. [4] Sin embargo, antes de mostrárselo a mi rey, he decidido enviar a vuestra merced una copia de este prefacio para que lo lea, y, conforme a su singular ingenio y juicio, lo examine y lo corrija. Y no dudo de que este negocio, entre los otros muchos que debido a los asuntos públicos ocupan a vuestra merced, lo va a emprender no solo por hacerme el favor a mí, sino también a toda la cristiandad. Con todo, deseo que juzgue no solo el contenido que se trata en este prefacio, sino también los términos y todo el discurso, y me ofrezca su censura tal y como espero de vuestra merced, quien, aparte de los demás servicios, con este nuevo favor me tendrá para siempre obligadísimo. He procurado que se dejaran márgenes bastante amplios en la copia para que hubiera suficiente espacio para anotar las correcciones, las adiciones, las supresiones y todo tipo de censura o notas.

[5] Por otra parte, querría pedir a vuestra merced que, en la medida en que se pueda hacer para tu comodidad, nos envíe la copia misma del prólogo, juntamente con su censura, lo antes que pueda. Me complacerá mucho, además, si se lo da a leer al señor Pighio,3 cuya opinión me dará vuestra merced a conocer recogida bien por su propio puño por el de él.

[6] Adiós. En Amberes, a 11 de mayo de 1570.

Nota: 1 Sobre Maximiliano Morillon véase nota biográfica en carta nº 1569 10 24.
Nota: 2 Aristarco de Samotracia, célebre crítico alejandrino.
Nota: 3 Stephanus Vinandus Pighius. Véase nota biográfica en carta nº 1569 10 24.
TEXTO (SIN VISUALIZACIÓN
DEL MARCADO XML-TEI)
La correspondencia de Benito Arias Montano: edición crítica digital — Benito Arias Montano (Amberes) a Maximiliano Morillon [Bruselas] – 11 de mayo de 1570


[Anotado por otra mano, en el margen, con escritura transversal:]
De praefatione Bibliorum Regiorum.

Morillonio salutem plurimam dicit.

[1] Praeter caeteros omnes et optimos et doctissimos uiros, quorum ego probitate et doctrina ad studiorum meorum totiusque uitae rationes componendas utor, unus tu es quem postquam amicum magno Dei beneficio nactus sum, mearum rerum omnium cognoscendarum et probandarum Aristarchum mihi proposui, quippe cuius eruditionem, pietatem, grauitatem, iudicium et in colendis amicitiis diligentiam multis priuatis et publicis exemplis perspectam habeam; atque illud etiam aperte sciam quantum me measque res omnes singulari beneuolentia prosequaris, id quod ego inter maxima quae mihi uarias regiones peragranti unquam contigerint commoda summum duco atque amplissimum. [2] Quamobrem cum tantum ego tibi tribuam et fidam ut nulli magis mortalium, rei non tantum meae unius quantum tuae ipsius propriae, quantum omnium piorum et catholicorum hominum communis cognoscendae et promouendae rationem tibi exponere et curam etiam imponere non dubitaui. Quid autem hoc sit paucis accipies.

[3] Praefationem huic sacro Bibliorum operi, quod catholici regis consilio et auctoritate susceptum a Plantino est, praefigendam eiusdem regis mei mandato his proximis ante diebus exarabam, accepto argumento ab eodem rege; qui quid in praefatione agendum esset ipse mihi praescripserat, ut de diuinorum librorum dignitate et utilitate, de linguarum usu deque suo ipsius in hac re consilio agerem. [4] Huius autem praefationis exemplum antequam regi meo missum ostenderem, tibi legendum et, pro tuo singulari ingenio et iudicio, examinandum corrigendumque mittere decreui. Id autem negotium inter plurima alia, quae publicarum rerum causa sustines, tibi non tantum tantum in meam, sed in totius christianae reipublicae gratiam suscipiendum esse non dubito. Cupio autem non rerum modo quae in praefatione tractantur, sed uerborum etiam et totius orationis rationem a te haberi censuramque adhiberi, qualem ego a te expecto, qui me praeter caetera hoc etiam nomine tibi deuinctissimum perpetuo habebis. Latiores margines in exemplo parari uolui ut correctionibus, additionibus aut detractionibus et omnium animaduersionum uel notarum generibus adscribendis commodus esset locus.

[5] Illud autem porro te exoratum uelim ut, quanto id commodo tuo fieri possit, citissime exemplum ipsum una cum tua censura adiuncta nobis remittatur. Gratissimum praeterea mihi feceris si domino Pigio legendum ostenderis, cuius etiam sententiam uel eius uel tuis literis conscriptam indicabis.

[6] Vale. Antuerpiae, 11 Maii 1570.

es_ESEspañol